Hóa học phân tích là môn khoa học nghiên cứu các
phương pháp xác định thành phần hóa học của các chất và cấu trúc hóa học của nó
(phân tích cấu trúc). Xác định thành phần hóa học của các chất thường trải qua
hai giai đoạn: phân tích định tính và phân tích định lượng. Phân tích định tính
(PTĐT) nhằm xác định sự hiện diện của các cấu tử (ion, nguyên tố, hay nhóm
nguyên tố) trong mẫu phân tích và đồng thời đánh giá được sơ bộ hàm lượng của
chúng: đa lượng, vi lượng hay ở dạng vết,… Phân tích định lượng (PTĐL) dùng để
xác định quan hệ định lượng giữa các thành phần của chất nghiên cứu, tức là phép
phân tích nhằm xác định chính xác thành phần định lượng của các cấu tử có trong
mẫu phân tích và PTĐL đóng vai trò chủ yếu trong Hóa phân tích. Phương pháp PTĐL
dựa trên phép đo các đặc tính hóa học, vật lý hoặc hóa lý của các chất hay của
các phản ứng hóa học. Các phương pháp PTĐL bao gồm phương pháp hóa học, phương
pháp vật lý, phương pháp hóa lý.
Cuốn sách Hóa phân tích được biên soạn với mục đích
làm giáo trình giảng dạy cho các sinh viên chuyên hóa, học môn học Hóa phân tích
thuộc ngành Công nghệ Hóa học. Nội dung của giáo trình Hóa phân tích gồm 10
chương. Các chương 1, 2, 3 trình bày về các vấn đề cơ bản của hóa phân tích, cho
người đọc có một cách nhìn tổng quan về ngành hóa phân tích, trình bày cụ thể
các loại nồng độ sử dụng trong các môn học liên quan đến hóa học và tính toán về
nồng độ dung dịch, các loại sai số của dữ liệu thực nghiệm, xử lý thống kê dữ
liệu thực nghiệm và trình bày kết quả phân tích. Chương 4 trình bày cách tính
toán nồng độ cân bằng các cấu tử trong dung dịch và xác định pH của dung dịch
acid-base. Các chương 5 đến 10 trình bày các phương pháp định lượng hóa học như
phương pháp phân tích trọng lượng, các phương pháp phân tích thể tích bao gồm
phương pháp chuẩn độ acid-base, tạo phức, kết tủa và oxy hóa khử. Cuối mỗi
chương có phần bài tập và lời giải một số bài tập điển hình. Phần lớn bài tập ở
mức độ trung bình để giúp sinh viên làm sáng tỏ lý thuyết, suy luận và kết nối
kiến thức.